Nuujinta Dabiiciga ah: Faa’iidooyinka Hooyada iyo Ilmaha Labadaba

Hordhac

Nuujinta dabiiciga ah waa habka uu ilmuhu ku helo caano toos ah oo ka yimaadda naaska hooyada. Waa tallaabo muhiim ah oo lagula tacaalo caafimaadka ilmaha, koritaankiisa, iyo difaaciisa jidhka ee cudurrada. Isla mar ahaantaana, waxay hooyada ka caawisaa bogsashada dhalmada kadib, yareynta halista xanuunno kala duwan, iyo xoojinta xidhiidhka jacaylka ee u dhexeeya hooyada iyo ilmaha.

Maqaalkan, waxaan si faahfaahsan uga hadli doonnaa faa’iidooyinka caafimaad ee nuujinta dabiiciga ah, waqtiyada ugu habboon ee la bilaabo, dhibaatooyinka caadiga ah ee hooyadu la kulanto, iyo talooyin waxtar leh.

Goorta La Bilaabaa Nuujinta Dabiiciga ah?

Hay’adaha caafimaadka sida WHO iyo UNICEF waxay ku taliyeen in ilmaha:

• Loo nuujiyo saacadaha ugu horreeya dhalashada
• La nuujiyo caanaha naaska kaliya ah 6-da bilood ee ugu horreeya
• Sii wadista nuujinta ilaa 2 sano ama ka badan iyadoo la siinayo cuntooyin kale

Nuujinta ayaa la bilaabi karaa saacadda ugu horreysa ee dhalmada, waana waqtiga caanaha ugu horreeya (colostrum) ay hooyadu siiso ilmaheeda — waa caano huruud ah oo aad u nafaqo badan korna u qaada difaaca ilmaha.

Faa’iidooyinka Nuujinta Dabiiciga ah ee Ilmaha

1. Xoojinta difaaca jidhka – Caanaha hooyadu waxay ilmaha siiyaan antibodies ka difaaca caabuqyada sida shuban, oof-wareen, iyo hargab.
2. Ka hortagga nafaqo-darro – Waxay siisaa dhammaan nafaqada uu ilmuhu u baahan yahay 6-da bilood ee ugu horreeya.
3. Koritaan fiican – Ilmaha nuugaya caanaha hooyada waxa uu leeyahay miisaan iyo maskax koritaan oo wanaagsan.
4. Yareynta halista cudurrada – Nuujintu waxay yaraysaa halista xanuunnada sida dhiig-yarida iyo xasaasiyadda (allergies).
5. Xidhiidhka jacayl iyo kalgacal – Taabashada iyo dhowrsanaanta hooyada iyo ilmaha waxay xoojiyaan xidhiidhka ruuxiga ah.

Faa’iidooyinka Nuujinta Dabiiciga ah ee Hooyada

1. Yareynta dhiig-baxa dhalmada kadib – Nuujintu waxay hooyada ka caawisaa in ilmo-galeenka si dhaqso leh ugu soo noqdo caadigiisii.
2. Is-dhimista miisaanka – Hooyada nuujinaysaa waxay gubtaa kalooriyo badan, taas oo ka caawisa hoos u dhigidda miisaanka dhalmada kadib.
3. Ka hortagga cudurrada naaska iyo ilmo-galeenka – Waxay yareysaa halista kansarka naasaha iyo ilmo-galeenka.
4. Nafta oo degta – Nuujintu waxay hooyada ka caawisaa dareen nafis iyo xidhiidh la yaab leh oo ilmaheeda la yeelato.

Dhibaatooyinka Caadiga ah ee La Arko Waqtiga Nuujinta

• Naas xanuun ama barar (mastitis)
• Caanaha oo yaraada
• Ilmaha oo si fiican u nuugi waaya
• Hurdo la’aan hooyada

Hooyadu waa in ay la xidhiidhaa xarun caafimaad ama la tashi ka heshaa umuliso haddii dhibaatooyinkaas ay dabo dheeraadaan.

Talooyin Ku Saabsan Nuujinta Dabiiciga ah

• Bilow nuujinta saacadaha ugu horreeya dhalmada
• Ha nuugo naaska mar kasta oo ilmuhu dalbado — ha u yeelin jadwal adag
• Hubi in ilmaha uu si fiican u qabto naaska (latching)
• Cab biyo badan, cun cunto nafaqo leh, naso markaad awoodo
• La tasho umuliso ama dhakhtar haddii aad dareento xanuun, gubasho, ama caanaha oo yaraada

Fiiro Gaar ah

Qoraalkani wuxuu ujeedkiisu yahay wacyigelin guud oo caafimaad. Ma aha talo dhakhtar.
Haddii aad la kulanto xanuun naaska ah, caano yaraan joogto ah, ama ilmaha oo nuugaya si aan caadi ahayn — la xidhiidh xarun caafimaad ama umuliso.

Tixraacyo

• WHO: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/breastfeeding
• UNICEF: https://www.unicef.org/nutrition/index_breastfeeding.html
• Mayo Clinic: https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/infant-and-toddler-health/in-depth/breast-feeding/art-20043950

Akhri Sidoo Kale:

• Cuntada Ilmaha 6 Bilood Jirsaday – Tilmaamo & Noocyo Cunto ah